Dr. Hakan Evruke

(KALIN BAĞIRSAK KANSERİ = KOLON ve REKTUM KANSERİ= KOLOREKTAL KANSER)

Bu bölümde kalın bağırsak kanserinin gelişimi ve neden önlenebilir bir hastalık olduğu anlatılacaktır. Bu nedenle tanı konulmuş Kalın Bağırsak Kanseri ve tedavisi bu bölümün konusu dışında bırakılmıştır.

KANSER NEDİR ?

Vücudumuzda bulunan tüm organ ve dokular bir düzen içinde çalışır. Bunları oluşturan hücreler de benzer şekilde belirli bir düzen içinde büyür, bölünerek çoğalır ve ölür. Vücudumuzdaki normal hücrelerin çoğalması sırasında kontrol mekanizmalarının kaybolması anormal hücrelerin oluşmasına neden olur. Kontrol dışı çoğalma gösteren anormal hücre topluluklarına genel olarak kanser denir. Resim-1

Canlının oluşumunun ilk günlerinden, erişkin yaşa kadar vücudu meydana getiren dokulardaki normal hücreler, hızla bölünüp, çoğalarak erişkin çağdaki vücut yapısının oluşmasını sağlar. Bu dönemden sonra, normal hücre çoğalması belli bir düzeyde kalır ve her dokuda farklı olarak, o dokuyu oluşturan hücrelerin yenilenme ihtiyacına göre bir denge halinde sürer. Ölen ve hasar gören hücrelerin yerine yeni hücreler çoğalır ve yerlerini alır.

Kanser hücreleri devamlı bölünür ve büyür. Bu nedenle normal hücrelerdeki gibi belli bir programları yoktur. Normal hücreler belli bir zaman görevlerini yerine getirdikten sonra programlı olarak ölür ve yerlerini aynı dokudan olan yeni hücrelere bırakır. Kanser hücreleri ise bunun tam tersi, ölmek yerine devamlı şekilde çoğalarak, normal hücrelerin gereksinimleri olan beslenme kaynaklarını tüketir ve bulundukları organların işlevlerini de bozabilirler.

Kanser hücreleri geliştikleri doku dışında, kan ve lenf dolaşımına karışarak uzak organlara da gidebilir. Böylece tercih ettiği dokulara yerleşerek orada normal dokuyu işgal edip, o dokunun işlevini ortadan kaldırabilir. Kanser hücrelerinin, oluştuğu yerden, başka doku ve organlara giderek yerleşmesine metastaz denir. Fakat dolaşıma karışan her kanser hücresi kanın gittiği her doku ve her organa yerleşmez. Belli bir seçiciliği vardır. Metastaz yapacağı doku ve organda, yerleşip çoğalabileceği belli bir ortam, belli özellikler arar.

KALIN BAĞIRSAK KANSERİNİN GÖRÜLME SIKLIĞI NEDİR ?

Batı toplumunda yapılan çalışmalarda kalın bağırsak kanseri gerek Amerika Birleşik Devletlerinde gerekse Avrupa da en yaygın sıklıkta gözlenen kanser tipi olma özelliğini korumaktadır. Buna ek olarak ne yazık ki kansere bağlı ölümlerin önemli bir kısmını kalın bağırsak kanseri oluşturmaktadır.

Ülkemizde her ne kadar güvenli olarak toplanan kanser istatistiği yoksa da, Sağlık Bakanlığının yayınladığı 1998 istatistiklerine göre, kalın bağırsak kanseri (kolon ve rektum) kadında ikinci, erkekte üçüncü sıklıkta rastlanan kanser tipidir. Yine Sağlık Bakanlığı nın 2003 yılında yaptığı hastanelerde yatan (kadın-erkek) hasta listesine göre akciğer ve meme kanserinden sonra kalın bağırsak kanseri (kolon ve rektum) üçüncü sıklıkta yer almaktadır.

KALIN BAĞIRSAK KANSERİ NASIL BAŞLAR?

Hemen hemen tüm kalın bağırsak kanserlerinin, bir Polip zemininden başladığı konusunda görüş birliği vardır (Polip; bağırsak iç yüzeyini örten tabakadan gelişen bağırsak içine doğru büyüyen kabartı ve şişliğe verilen isim. Polipler bağırsak içini örten tabakada ortaya çıkar ve giderek boyutları artabilir.